Film: Cezayir Savaşı

Dilara Kahyaoğlu
Kasım 2017

Cezayir Savaşı, "La battaglia di Algeri"

Yönetmen/Director: Gillo Pontecorvo

Yazarlar/Writers: Franco Solinas, Franco Solinas (story) (as F. Solinas) | 1 more credit »
Oyuncular, Stars: Brahim Hadjadj, Jean Martin, Yacef Saadi | See full cast & crew »
Yapım Yılı: 1966
Siyah-Beyaz
1 saat 1 dak.

Cezayir-İtalyan ortak yapımı olan politik bir film. Olaylar 1830'da Osmanlı'dan alınan ve Fransız sömürgesi haline gelen Cezayir'in Kasbah bölgesinde* geçer. FLN'nin (Ulusal Kurtuluş Cephesi) ilk bildirisinden (1954) sonraki olaylar sırayla verilir.. 

Filmin iki ana karakteri vardır biri ıslahevinde büyümüş basit bir suçtan hapse düşmüş ve orada FLN tarafından örgütlenmiş Ali ile; direnişi bastırmak için Cezayir'e  gönderilmiş ama ironik olarak kendisi de zamanında Nazi işgaline karşı savaşmış direniş örgütü mensubu Albay Mathieu... Okuma yazma bilmeyen yoksul Ali'yi etkileyen olay hapisteyken bir Cezayirli direnişçinin giyotinle idamıdır.

Şehrin dar arka sokakları, benzersiz mimarisi, yoksul evleri, beyaz çarşaflı kadınları; Avrupai yapıların bulunduğu şehrin zengin kesimi; güzel evler, geniş bakımlı sokaklar, modern kafeler, Avrupalı kıyafetler içinde rahat bir yaşam süren Fransız kolonistler...  zıtlığı yüzümüze vurarak, olayların akışına göre tek tek karşımıza çıkar. 

*İpucu

FLN'nin ilk eylemleri kadınların da önemli bir rol oynadığı  zaman ayarlı bombalarla şehrin Avrupalı kesimine yaptıkları terör saldırılarıdır. Fransız devleti de aynı şiddette cevap verir. Haziran 1957'de Albay Mathieu yönetiminde paraşütçüler gelir, duruma el koyar ve filmde tek tek gösterilen işkence yöntemleriyle; örgüt içinde yer alan kişileri saptayarak yakalar veya öldürürler. 

11 Aralık 1960'ta yine Kasbah'ta kadınların zılgıtlarıyla başlayan halk hareketi, 21 Aralık 1960'a kadar devam eder.  Bir Fransız görevli "Ne istiyorsunuz" diye sorar. Sisler içindeki halktan yanıt gelir "İstiklal".  Ve Film 2 Temmuz 1962'de Bağımsızlığın  ilanını haber verdikten sonra dans eden bir kadının görüntüsü ile sona erer. 

İpucu*

Film belgesel gibi görünse de bütün sahneler kurgudur, bir ikisi hariç tarihi karakterlerin gerçek ismi kullanılmamıştır. Doğal çekimler, doğal oyunculuk vardır. Kalabalık sahneleri Kasbah halkı gönüllü olarak canlandırmıştır. Bu seçim, filme belgesel havası vermiştir. Yönetmen ve yazar her türlü terör eylemine mesafelidir (?) ama Cezayir bağımsızlık mücadelesine sıcak bakmaktadır, bu açıdan tarafsız bir yönetmen değildir. Öğrencilerle izlenecekse eleştirel analizi yapılacak şekilde izlenmelidir. Üzerinde tartışılacak çok fazla konu vardır. 

Bu filmle ilgili söylenecek çok şey var. İlerde analiz için sorular hazırlayıp yayınlayacağım. Şimdilik bu kısa tanıtımla yetineyim. 

Lise son sınıflar ve daha büyükler için uygundur.

* Cezayir şehrinin kale ve çevresini de içine alan bölümü. Diyarbakır'ın Sur'u gibi...

Tanıtım filmi için bkz. http://www.imdb.com/title/tt0058946/videoplayer/vi1269675545?ref_=tt_ov_vi

Film analizlerini ben yazdım. Kaynak gösterilmeden, aktif link verilmeden kullanılmaz. DK